Naast de methoden van onder anderen Meta om ons zo doeltreffend mogeljk te volgen en met de verkregen info stevige commercie te bedrijven, zijn er met het gebruik van smartphones nog andere zaken waarvan de meeste gebruikers het bestaan niet afweten. Veel apps voor smartphones zijn erg druk met het verkopen van informatie uit 'trackers', noem het volgers. Dat zijn dingetjes die, net als cookies in webpagina's, in dit geval zónder dat je er weet van hebt, van alles over je vertellen aan de hoogste bieder. Voor cookies in webpagina's is dan wettelijk geregeld dat je ze moet toestaan of afwijzen, voor trackers in apps is dat (nog) niet het geval. Daarbij duiken trackers een flink stuk dieper in je privacy dan cookies!
Er zijn ook ontwikkelingen die als uitgangspunt juist het beschermen van je privacy hebben, zoals DuckDuckGo (DDG). DDG is een Amerikaans softwarebedrijf dat zich richt op online privacy. De naam van het bedrijf is afgeleid van het kinderspel 'Duck Duck Goose'. DDG bouwt aanvullingen, zogenaamde extensies, voor browsers en biedt ook een eigen browser, zowel voor PC als smartphone.
DDG voor smartphones heeft de optie om trackers behoorlijk effectief te blokkeren. Is dat zinvol? Nou, je schrikt als je ziet wat DDG voor je boven water haalt! Ook als DDG niet als browser wordt gebruikt, kan deze op de achtergrond trackers blijven opsporen en blokkeren. DDG doet dat met behulp van een soort VPN (Virtueel Particulier Netwerk). Schakel je zelf een VPN in, dan stopt DDG met deze klus. Als DDG een poosje meedraait en je vraagt dan 'Vertel, wat heb je gevonden', dan krijg je een overzicht van apps waar trackers op de achtergrond stilletjes hun werk doen, in welke mate dat gebeurt en aan welke bedrijven de info over jouw smartphone-gebruik 'verkocht' wordt. OK, dan sluit je die app toch gewoon af! Nee dus, het tracken gaat op de achtergrond vrolijk door! Je ziet dat in het DDG overzicht, omdat de teller van een ogenschijnlijk afgesloten app gewoon doorloopt. Je moet een app echt met de botte bijl het zwijgen opleggen om dat te stoppen.
Eerst wat nadere uitleg, met als voorbeeld het gedrag van de Leeuwarder Courant app.
DuckDuckGo resulaten van de LC-app
In de blauwe kolom links zie je een overzicht met de resultaten als je na een poosje DDG opent. Dat begint met 'in de afgelopen 7 dagen 14.632 in 21 apps geblokkeerd' en vervolgens per app het aantal trackpogingen en aan welke graaier deze info geleverd wordt. In het geval van de LC is dat Google, maar er zijn ook apps die meerdere afnemers met deze info plezieren. In de rode kaders zie je detail-info van de gegevens die doorgesluist worden. Dat is in drieën verdeeld, anders past het niet op de pagina. DDG heeft in dit voorbeeld in een uur tijd(!) 1082 pogingen van de LC-app geblokkeerd. Elk van die 1082 pogingen bevat veel technische info over je smartphone, maar ook griezelig veel persoonlijke informatie. Het begint al met de GPS-coördinaten, dus waar je op het moment 'van tracking' verblijft. Als je gedurende het tracken onderweg bent, is je route door die dik 1000 berichten in korte tijd, pijnlijk juist te bepalen. Dan je lokale IP-adres (het adres waar je op internet te vinden bent), achternaam, plaats, actuele netwerkaanbieder, voornaam, geslacht, straat, postcode, e-mail adres, en het moment dat je de smartphone gestart hebt.
In het lijstje (sorry, de LIJST') zie je ook het veld Android-reclame-id. In het reclame-id worden activiteiten van de apps vastgelegd en dus ook doorgestuurd aan in dit geval Google. Met de LC-app kun je de digitale krant lezen in de vorm van plaatjes. De pagina's worden je als een soort PDF-bestand gepresenteerd. Je kunt swipen en zoomen om de inhoud beter te lezen. Prima voor het koppensnellen van het nieuws. Ook al weet de app op welke pagina je bent, de app weet niet wat je daar leest. Maar als je op een artikel tikt, verschijnt dat artikel in een tekstpagina. Heel mooi, erg leesbaar, dat zeker. Maar juist die actie van jou wordt verstopt in het op dat moment actuele reclame-id (dus 1082 in een uur) en dat wordt verkocht aan Google. Google gebruikt deze info om jou advertenties voor te schotelen die aansluiten bij hetgeen je in de krant hebt gelezen.
Tik op een artikel, krijg de tekst-versie en vertel via het reclame-id wat je leuk vindt
Met dit voorbeeld moet je dan ook niet schrikken als je morgen koffie-reclames ziet tussen de resultaten die Google je bij het zoeken voorschotelt. Reclame is dan misschien lastig maar onschuldig, maar Google kan op die manier ook heel eenvoudig bijvoorbeeld je politieke voorkeur en andere privacy gevoelige zaken aan je persoon koppelen.
De echte grootverbruikers van deze trackers zijn de apps rondom het nieuws. Naast de LC zie je dit ook bij de NOS en onze 'eigen' Omrop. Bij al deze nieuwsbrengers gaat koppensnellen prima, maar als je een artikel aantikt gaat de kassa rinkelen. Ook andersoortige clubs als PostNL, zelfs DigID en uiteraard Marktplaats doen gretig mee aan dat onzichtbare spelletje! Opmerkelijk is dan weer wel dat de app van WhatsApp zo te zien géén trackers gebruikt.
Bedrijven die geïnteresseerd zijn in tracker-info zijn uiteraard de zoekmachines, maar ook tussenhandelaren als Branch Metrics, Salesforce, Comscore , Adjust en diverse anderen.
Maar hoe stop je een app dan 'echt'? Zoals gezegd, met de botte bijl. Allereerst is DDG een prima hulpmiddel om het sneaky graaien in beeld te brengen en trackers te stoppen, maar als je een app echt wil stoppen, is wegklikken niet voldoende. Je moet in de app-instellingen van het toestel kruipen en dit geval de LC-app zoeken. Daar vind je de optie om de app 'gedwongen te stoppen'. Maar ook daar is weer een app voor te vinden: gebruik bijvoorbeeld een paar keer per dag de app 'Hibernator' om het stoppen van alle apps, dus ook die op de achtergrond je doen en laten vastleggen, te forceren.
Dit voorbeeld kan per type smartphone verschillen.
En, last but not least, de DDG-app zelf is niet sneaky actief op de achtergrond. Als DDG actief opspoort en blokkeert zie je een VPN-pictogram in de statusinfo van je smartphone.
En als besluit van dit verhaal over sneaky reclame wil ik toch ook wat open reclame maken-;) DuckDuckGo voor Android vind je hier.
Van de kosten kun je niet schrikken: DuckDuckGo Search, de browserextensies, en DuckDuckGo Private Browser, de dagelijkse browser en het privacybeschermende alternatief voor Google Search & Chrome in één app, zijn gratis. De Privacy Pro kost circa €10,= per maand.
Reageren? Graag via BlueSky.
